Dictionaries of the Polish language

File:Vocabularis_breviloquus_BUAM.JPG

The first Polish dictionaries took the form of Polish–Latin (or more correctly, Old Polish–Latin) bilingual translation aids and date to the 15th century.{{Cite book|last=Michałowska|first=Teresa|url=https://www.worldcat.org/oclc/768346543|title=Literatura polskiego średniowiecza : leksykon|date=2011|publisher=Wydawn. Nauk. PWN|isbn=978-83-01-16675-5|edition=Wyd. 1|location=Warszawa|pages=769|language=Polish|oclc=768346543|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019181340/https://www.worldcat.org/title/literatura-polskiego-sredniowiecza-leksykon/oclc/768346543|url-status=live}} The oldest known one is the {{ill|Wokabularz trydencki|pl|Wokabularz trydencki}} from 1424; it contains about 500 entries, and is associated with the Prince Alexander of Masovia.{{cite book|author=Edward Stankiewicz|url=https://books.google.com/books?id=7XpdDwAAQBAJ&pg=PA45|title=Grammars and Dictionaries of the Slavic Languages from the Middle Ages up to 1850: An Annotated Bibliography|date=21 November 2016|publisher=Walter de Gruyter GmbH & Co KG|isbn=978-3-11-085971-3|page=|access-date=14 June 2021|archive-date=14 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614044121/https://books.google.com/books?id=7XpdDwAAQBAJ&pg=PA45|url-status=live}}{{Rp|45}}{{Cite journal|last=Kaczyńska|first=Barbara|date=2019|title=Wokabularz trydencki jako przykład leksykografii średniowiecznej|url=https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/SZ.2019.03|journal=Studia Źródłoznawcze. Commentationes|language=pl|volume=57|pages=47–97|doi=10.12775/SZ.2019.03|s2cid=242709756 |issn=2451-1331|doi-access=free}}{{Rp|73}} The largest of those earliest dictionaries was the Silesian Mamotrekt kaliski (from {{circa|1470}}), with about 7,000 entries.{{Rp|139}} The 16th century saw a proliferation of printed dictionaries; the first of those were written abroad and reprinted in Poland. The first such dictionary was the trilingual German–Latin–Polish {{ill|Dictionarius Ioannis Murmellii variarum rerum|pl|Słownik Murmeliusza}} from 1526. It had about 2,500 entries and was based on the work of the Dutch scholar Johannes Murmellius and published in Poland by Hieronim Wietor (most likely with Wietor responsible for the German part, and {{ill|Hieronim Spiczyński|pl|Hieronim Spiczyński}} for the Polish).{{Cite web|title=Dictionarius Ioannis Murmellii variarum rerum, Kraków 1526|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/42/dictionarius-ioannis-murmellii-variarum-rerum-krakow-1526|url-status=live|access-date=2021-06-16|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE. www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2021-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624195226/http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/42/dictionarius-ioannis-murmellii-variarum-rerum-krakow-1526}}{{Cite journal|last=Walczak|first=Bogdan|date=2001|title=Słownik Murmeliusza na tle leksykografii polskiej XVI wieku|url=https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Rocznik_Wielunski/Rocznik_Wielunski-r2001-t1/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s7-16/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s7-16.pdf|journal=Rocznik Wieluński|language=Polish|volume=1|pages=7–16|access-date=2021-06-16|archive-date=2021-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624195725/https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Rocznik_Wielunski/Rocznik_Wielunski-r2001-t1/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s7-16/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s7-16.pdf|url-status=live}}{{Cite journal|last=Skoczylas-Stawska|first=Honorata|date=2001|title=Cechy dialektalne w języku Hieronima z Wielunia – Spiczyńskiego|url=http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Wielunski/Rocznik_Wielunski-r2001-t1/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s17-34/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s17-34.pdf|journal=Rocznik Wieluński|volume=1|pages=17–34|access-date=2021-06-16|archive-date=2021-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20210628183157/https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Wielunski/Rocznik_Wielunski-r2001-t1/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s17-34/Rocznik_Wielunski-r2001-t1-s17-34.pdf|url-status=live}} Dozens of other bilingual Polish dictionaries were published in the subsequent centuries by scholars such as {{ill|Bartłomiej of Bydgoszcz|pl|Bartłomiej z Bydgoszczy}}, Johann Reuchlin, Jan Mączyński, {{ill|Nicolaus Volckmar|pl|Nicolaus Volckmar}}, Grzegorz Knapski and others.{{Rp|45–60}}

File:PL_Linde-Slownik_Jezyka_Polskiego_T.1_Cz.1_A-F_001.jpg

Many dictionaries in the Polish language and dedicated to the Polish language bear the generic name Słownik języka polskiego (lit. the Dictionary of the Polish Language).{{Cite journal|last=Gladney|first=Frank Y.|date=1982|title=The New Polish Dictionary|url=https://muse.jhu.edu/article/456383|journal=Dictionaries: Journal of the Dictionary Society of North America|volume=4|issue=1|pages=169–200|doi=10.1353/dic.1982.0012|s2cid=61090214|issn=2160-5076|access-date=2021-06-14|archive-date=2018-06-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20180601222843/http://muse.jhu.edu/article/456383|url-status=live}} {{ill|Słownik języka polskiego (Samuel Bogumił Linde)|pl|Słownik języka polskiego (Samuel Bogumił Linde)|lt=The first such dictionary}} was published by Samuel Linde in the early 19th century (in six volumes from 1807 to 1814) and had 60,000 entries.{{cite book|author=Zenon Klemensiewicz|url=https://books.google.com/books?id=CmxXAAAAYAAJ|title=Historia języka polskiego|publisher=Państwowe Wydawn. Naukowe|year=1985|isbn=978-83-01-06443-3|volume=III|pages=653–655|language=Polish|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614044120/https://books.google.com/books?id=CmxXAAAAYAAJ|url-status=live}}{{Cite journal|last=Adamska-Sałaciak|first=Arleta|date=2001-01-01|title=Linde's Dictionary: A landmark in Polish lexicography|url=https://www.ingentaconnect.com/content/jbp/hl/2001/00000028/F0020001/art00005;jsessionid=f32fpagmeesj9.alexandra|journal=Historiographia Linguistica|volume=28|issue=1–2|pages=65–83|doi=10.1075/hl.28.1.06ada|access-date=2021-06-14|archive-date=2015-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924130205/http://www.ingentaconnect.com/content/jbp/hl/2001/00000028/F0020001/art00005;jsessionid=f32fpagmeesj9.alexandra|url-status=live}} Numerous other dictionaries of the Polish language have been published since. The ones following in Linde's path include the 110,000-entry Słownik języka polskiego published in Wilno in 1861 by a group of Polish scholars led by {{ill|Aleksander Zdanowicz (historian)|lt=Aleksander Zdanowicz|pl|Aleksander Zdanowicz (historyk)|text=}}{{Cite web|title=Słownik języka polskiego, Wilno 1861|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/36/slownik-jezyka-polskiego-wilno-1861|url-status=live|access-date=2021-06-16|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE. www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2021-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624195440/http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/36/slownik-jezyka-polskiego-wilno-1861}} and the 270,000-entry Słownik języka polskiego edited by {{ill|Jan Aleksander Karłowicz|pl|Jan Aleksander Karłowicz}}, {{ill|Adam Kryński|pl|Adam Kryński}} and {{ill|Władysław Niedźwiedzki|pl|Władysław Niedźwiedzki}}, published in several volumes from 1900 to 1927.{{Cite web|title=Słownik języka polskiego, Warszawa 1900–1927|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/35/slownik-jezyka-polskiego-warszawa-1900-1927|url-status=live|access-date=2021-06-16|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2021-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20210501141025/http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/35/slownik-jezyka-polskiego-warszawa-1900-1927}} After World War II, a major dictionary of the Polish language was the Słownik języka polskiego of Witold Doroszewski, published in volumes from 1958 to 1969, which quickly became considered a new classic.{{Cite web|title=Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/31/sownik-jzyka-polskiego-warszawa-1958-1969|url-status=live|access-date=2021-06-16|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE. www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2020-02-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200211025140/http://leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/31/sownik-jzyka-polskiego-warszawa-1958-1969}}

As of the early 21st century, the largest dictionary of the Polish language is the 50-volume {{ill|Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny|pl|Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny}} (published from 1994 to 2005) edited by {{ill|Halina Zgółkowa|pl|Halina Zgółkowa}}.{{Cite web|title=Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, Poznań 1994–2005|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/24/praktyczny-slownik-wspolczesnej-polszczyzny-poznan-1994-2005|url-status=live|access-date=2021-06-14|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE. www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2021-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20210304082739/http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/24/praktyczny-slownik-wspolczesnej-polszczyzny-poznan-1994-2005}} Several newer dictionaries are published on the Internet and are freely accessible to the public; they include the Słownik języka polskiego at Polish Wiktionary{{Cite journal|date=2013|title=Słowniki elektroniczne – nowa jakość w polskiej leksykografii|url=https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=4794|journal=Prace Filologiczne|language=Polish|volume=64|issue=1|pages=139–146|issn=0138-0567|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614050237/https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=4794|url-status=live}}{{Cite journal|last1=Andrejewicz|first1=Urszula|last2=Sienicki|first2=Tomasz|date=2010|title=Wikisłownik – pierwszy naprawdę uniwersalny słownik polski?|url=http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-6c17b195-a29d-4152-87cd-24965eb472c4|journal=Prace Językoznawcze|language=PL|issue=12|pages=5–19|issn=1509-5304|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614050236/http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-6c17b195-a29d-4152-87cd-24965eb472c4|url-status=live}} and the {{ill|Wielki słownik języka polskiego|pl|Wielki słownik języka polskiego}} edited by {{ill|Piotr Żmigrodzki|pl|Piotr Żmigrodzki}} of the {{ill|Polish Language Institute of the Polish Academy of Sciences|pl|Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk}} (IJP PAN).{{Cite web|title=Wielki słownik języka polskiego, Kraków 2007|url=http://www.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/16/wielki-slownik-jezyka-polskiego-krakow-2007|url-status=live|access-date=2021-06-14|website=SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE. www.leksykografia.uw.edu.pl|archive-date=2020-02-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200211025301/http://leksykografia.uw.edu.pl/slowniki/16/wielki-slownik-jezyka-polskiego-krakow-2007}}

There are also many specialized dictionaries in Polish. Some are focused on the Polish language, such as the etymological Słownik etymologiczny języka polskiego (from 1927, edited by Aleksander Brückner);{{Cite journal|last=Piwakowska|first=Julia|date=2013-09-09|title=Hungaryzmy w "Słowniku języka polskiego" Aleksandra Brücknera- analiza krytyczna.|url=https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/191313|journal=|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614064016/https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/191313|url-status=live}} but many others focus on non-language topics, such as the Polish Biographical Dictionary.{{Cite journal|last=Orman|first=Elżbieta|date=2020|title=Eighty-Five Years of the Polish Biographical Dictionary at 17 Sławkowska St., Cracow|url=http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_12775_APH_2020_121_10|journal=Acta Poloniae Historica|language=EN|volume=121|page=201|doi=10.12775/APH.2020.121.10|issn=0001-6829|doi-access=free|access-date=2021-06-14|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614063655/http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_12775_APH_2020_121_10|url-status=live}}

• History of Polish
• Polish proverbs

{{reflist}}

• {{cite book|author=Piotr Grzegorczyk|title=Index Lexicorum Poloniae: bibliografia słowników polskich|url=|year=1967|publisher=Państwowe Wydawnictwo Naukowe|language=Polish}}

• {{In lang|pl}} [https://pl.wiktionary.org/wiki/S%C5%82ownik_j%C4%99zyka_polskiego Słownik języka polskiego] at Wiktionary
• {{In lang|pl}} [https://wsjp.pl/ Wielki słownik języka polskiego] at IJP PAN
• {{In lang|pl}} [https://spxvi.edu.pl/ Słownik polszczyzny XVI wieku] (Dictionary of 16th century Polish language) at IJP PAN
• {{In lang|pl}} [https://sjp.pwn.pl/ Słownik języka polskiego] at Polish Scientific Publishers PWN
• {{In lang|pl}} [http://doroszewski.pwn.pl/ Słownik języka polskiego] (edited by prof. Doroszewski, 1958–1969) at Polish Scientific Publishers PWN
• {{In lang|pl}} [https://www.miejski.pl/ miejski.pl] – Polish equivalent of the Urban Dictionary

Category:Polish language

Category:15th-century establishments in Poland