Ngumpin–Yapa languages

{{Short description|Family of Pama-Nyungan languages}}

{{Use Australian English|date=October 2018}}

{{Use dmy dates|date=October 2018}}

{{Infobox language family

|name=Ngumpin–Yapa

|altname=Ngarrka–Ngumpin

|region=Pilbara region, Australia

|familycolor=Australian

|fam1=Pama–Nyungan

|fam2=Desert Nyungic

|child1=Ngarrga (Yapa)

|child2=Ngumbin

|glotto=ngum1251

|glottorefname=Ngumpin–Yapa

|map=Ngumpin-Yapa languages.png

|mapcaption=Ngumpin–Yapa languages (green) among other Pama–Nyungan (tan). Ngumpin is the group in the north, and Yapa (Ngarrka) the south. The tan gap in the green is Ngardi.

}}

The Ngumpin–Yapa a.k.a. Ngarrga–Ngumpin languages are a family of Pama–Nyungan languages of the Pilbara region of Australia.Bowern, Claire. 2011. [http://anggarrgoon.files.wordpress.com/2011/12/austlangs-masterlanguagelist-dec2011.xlsx How Many Languages Were Spoken in Australia?] (corrected [http://pamanyungan.sites.yale.edu/master-list-australian-languages-v12])

{{tree list}}

{{tree list/end}}

Ngardi, once classified as either Ngarrga (2002) or Ngumpin (2004), has been reassigned to the Wati languages.

Vocabulary

Capell (1940) lists the following basic vocabulary items for the Ngumpin–Yapa languages:Capell, Arthur. 1940. [https://glottolog.org/resource/reference/id/4167 The Classification of Languages in North and North-West Australia]. Oceania 10(3): 241-272, 404-433. {{doi|10.1002/j.1834-4461.1940.tb00292.x}}

:

class="wikitable sortable"

! gloss !! Wolmeri !! Jülbre !! Djäru (Southern) !! Malngin !! Ngaɽinman !! Mudbura !! Gogodja

man

| biːn, ŋanbe || waḏi || mawun || ŋumbin || ŋumbin || ŋarga || bundu

woman

| maːɳin || dudju || ŋaːriŋga || djänga || bagali || giri || dɔdju

head

| waːlu || miläl || laŋga || waːlu || waːluŋ || waːlu || ŋalja

eye

| mil || guɽu || milwa || milo || mila || mila || guɽu

nose

| djirdji || mulja || djirdji || djirdji || djirdji || djirdji || djirdji

mouth

| gaɳɖalgudal || jira || lira, djawi || barara || lira || baraːrg || lira

tongue

| djulaṉ || ŋalana || djälaṉ || djälaṉ || djälaṉ || djälaɳ || djälaṉ

stomach

| ŋaːru || djuni || munda || munda || munda || madjula || munda

bone

| gudji || darga || gudji || gudji || gudji || gujuwan || juŋguɽu

blood

| nuŋu || jilgu || gjaːwili || guŋulu || ŋurinjin || guŋulu || jälju

kangaroo

| wandjiri || madjiri || djädji || djiːa || djiːa || djiːa || maɭu

opossum

| djämbidjin || || ŋungudi || ŋurgudi || djaŋana || ŋurgudi || mala

emu

| ganaŋandja || || wanjaru || wanjaru || ibaradu || ŋäɽin ||

crow

| waŋgan || djägilgäda || wangura || wagwag || wagwag || waŋgurinja || ganga

fly

| bunmuɽ || ŋurin || ŋurin, muru || ŋurin || ŋurin, gunama || gunuŋa || mɔŋu

sun

| bɽaŋu || banal || walur || gaŋirin || wulŋan || waŋgu || ŋeːlir

moon

| gilinman || rogaŋga || järŋan || djälaːɳ || djägilin || baɖaŋara || girindji

fire

| waɭu || waɽu || djawu || djawi || djawi || djawi, waɭu || waɽu

smoke

| duwi || ŋundjur || ŋundjur || djuŋgaɖ || djuŋgaɖ || djuŋgaidj || djänjuŋu

water

| ŋaba || galju || ŋaba || ŋaːwa || ŋaːwa || ŋogo || gabi, jura

References

{{reflist}}

  • McConvell and Laughren (2004) "The Ngumpin–Yapa subgroup". In Claire Bowern & Harold Koch, Australian Languages: Classification and the Comparative Method. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.

{{Pama–Nyungan languages|North}}

{{Australian Aboriginal languages}}

{{DEFAULTSORT:Ngumpin-Yapa languages}}

Category:Indigenous Australian languages in the Northern Territory

Category:Indigenous Australian languages in Western Australia

Category:Pilbara