electress

{{Short description|Consort of a Prince-elector of the Holy Roman Empire}}

{{Use dmy dates|date=April 2022}}

An Electress ({{Langx|de|Kurfürstin}}, {{Langx|la|electrix}}) was the consort of a Prince-elector of the Holy Roman Empire, one of the Empire's greatest princes.{{cite book|author=Thomas Curtis|title=The London Encyclopaedia: Or, Universal Dictionary of Science, Art, Literature, and Practical Mechanics, Comprising a Popular View of the Present State of Knowledge. Illustrated by Numerous Engravings, a General Atlas, and Appropriate Diagrams|url=https://archive.org/details/londonencyclopae08curt|year=1829|publisher=T. Tegg|page=[https://archive.org/details/londonencyclopae08curt/page/5 5]}}

The Golden Bull of 1356 established by Emperor Charles IV settled the number of Electors at seven. However, three of these were Roman Catholic archbishops, and so had no consorts; while of the four secular Electors, one was King of Bohemia, and his consort was always known by the more prestigious title of "Queen of Bohemia". The consorts usually referred to as Electresses, therefore, were:

To these were added, in 1623 and 1692 respectively:

In the final years of the Empire, several Electors were added, who only held their offices for less than three years before the Empire's final dissolution. The consorts of these last Electors were:

There was also an Elector of Baden, but the only ruler to use this title was married morganatically and so his spouse did not share his title.

The rulers of Hesse-Kassel continued to use the title of "Elector" until the annexation of the principality by Prussia in 1866.

Persons using or entitled to use the title of "Electress" are listed below. Spouses of Electors in morganatic or unequal marriages are given in a separate table at the bottom of the page.

Electresses

=Electresses of the Palatinate=

{{see also|List of Rhenish consorts}}

class="wikitable"

!Name !! Image !! Father !!Born !!Married !!Became
Electress !!Ceased to
be Electress !!Died !!Husband

colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|Wittelsbach Dynasty
ElizabethJohn I, Marquis of Namur134013501356align=center colspan="2"| 1382align="center" rowspan="2"| Rupert I
BeatriceWilliam I, Duke of Berg1360align=center colspan="2"| 138516 Feb 13901395
ElizabethFrederick V, Burggrave of Nuremberg135827 Jun 13746 Jan 139818 May 141026 Jul 1411align="center"| Rupert III
MatildaAmadeo, Prince of Achaea1390colspan="2" align=center| 30 Nov 141730 Dec 143614 May 1438align="center"|Louis III
MargaretAmadeus VIII of Savoy7 Aug 1420colspan="2" align=center| 18 Oct 144513 Aug 144930 Sep 1479align="center"|Louis IV
MargaretLouis IX, Duke of Bavaria-Landshut7 Nov 145621 Feb 147412 Dec 1476colspan="2" align=center| 25 Feb 1501align="center"| Philip
SibylleAlbert IV, Duke of Bavaria16 Jun 1489colspan="2" align=center|23 Feb 1511colspan="2" align=center|18 Apr 1519align="center"|Louis V
Dorothea80pxChristian II of Denmark10 Nov 152026 Sep 153516 Mar 154426 Feb 155620 Sep 1580align="center"|Frederick II
colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|Line of Simmern
Marie80pxCasimir, Margrave of Brandenburg-Bayreuth13 Oct 151912 Jun 153712 Feb 1559colspan="2" align=center| 31 Oct 1567align="center" rowspan="2"|Frederick III
AmaliaGumprecht IV, Count of Neuenahrc. 1540colspan="2" align=center|25 Apr 156926 Oct 157610 Apr 1602
ElisabethPhilip I, Landgrave of Hesse13 Feb 15398 Jul 156026 Oct 1576colspan="2" align=center| 14 Mar 1582align="center" rowspan="2"|Louis VI
AnneEdzard II, Count of East Frisia26 June 1562colspan="2" align=center|12 Jul 158322 Oct 158321 Apr 1621
Louise JulianaWilliam I of Orange31 Mar 1576colspan="2" align=center| 12 Jun 159319 Sep 161015 Mar 1644align="center"|Frederick IV
Elizabeth
Queen of Bohemia
80pxJames I of England19 Aug 1596colspan="2" align=center| 14 Feb 161323 Feb 1623
deposition
14 Feb 1662align="center"|Frederick V
colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|House of Wittelsbach – Bavaria
Elisabeth RenataCharles III of Lorraine9 Oct 15746 Feb 159523 Feb 1623align=center colspan="2"|4 Jan 1635align="center" rowspan="2"|Maximilan I
Maria Anna80pxEmperor Ferdinand II13 Jan 1610align=center colspan="2"|15 Jul 1635164825 Sep 1665
NameImageFatherBornMarriedBecame
Electress
Ceased to
be Electress
DiedHusband

=Electresses of Saxony=

{{see also|List of Saxon consorts}}

class="wikitable"

!Name !!Image !!Father !! Born !! Married !! Became Electress !! Ceased to be Electress !! Died !! Husband

colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Ascanian Dynasty
ElizabethOtto I, Landgrave of Hesse???6 Dec 137015 Nov 1373align="center"| Rudolph II
CaeciliaFrancis of Carrara, Duke of Padua?colspan="2"|23 Jan 1367 or 137615 May 13881430–1434align="center"| Wenceslaus I
AnnaBalthasar, Landgrave of Thuringia?1387/1389?align="center" colspan="2"|4 Jul 1395align="center" rowspan="2"| Rudolph III
BarbaraRupert, Duke of Silesia-Liegnitz?align="center" colspan="2"|6 Mar 139611 Jun 141917 May 1435
EuphemiaConrad II of Silesia?14 Jan 140211 Jun 141912 Nov 14221444align="center"| Albert
colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Wettin Dynasty
KatharineHenry II of Brunswick-Lüneburg13958 Feb 14026 Jan 14234 Jan 14281442align="center"| Frederick I
MargaretErnest, Duke of Austria1416/17align=center colspan="2"| 3 Jun 14317 Sep 146412 Feb 1486align="center"| Frederick II
ElizabethAlbert III, Duke of Bavaria2 Feb 144319 Nov 14607 Sep 1464align="center" colspan="2"| 5 Mar 1486align="center"| Ernest
Sybille80pxJohn III, Duke of Cleves17 Jan 15129 Feb 152716 Aug 15324 Jun 1547
husband deposed
21 Feb 1554align="center"| John Frederick I
AgnesPhilip I, Landgrave of Hesse31 May 15279 Jan 15414 Jun 15479 Jul 15534 Nov 1555align="center"| Maurice
AnnaChristian III of Denmark22 Nov 15327 Oct 154811 Jul 1553align="center" colspan="2"| 1 Oct 1585align="center" rowspan="2"| Augustus
Agnes HedwigJoachim Ernest of Anhalt-Dessau1573colspan="2" align=center|3 Jan 158611 Feb 15861616
Sophia80pxJohn George, Elector of Brandenburg6 Jun 156825 Apr 158211 Feb 158625 Sep 15917 Dec 1622align="center"| Christian I
HedwigFrederick II of Denmark5 Aug 1581colspan="2" align=center|12 Sep 160223 Jun 161126 Nov 1641align="center"| Christian II
Magdalena Sibylla (1)Albert Frederick, Duke of Prussia31 Dec 158619 Jul 160723 Jun 16118 Oct 165612 Feb 1659align="center"| John George I
Magdalena Sibylla (2)Christian of Brandenburg-Kulmbach-Bayreuth1 Nov 161213 Nov 16388 Oct 165622 Aug 168020 Mar 1687align="center"| John George II
Anna Sophia80pxFrederick III of Denmark1 Sep 16479 Oct 166622 Aug 168012 Sep 16911 Jul 1717align="center"| John George III
Eleonore Erdmuthe Luise80pxJohn George I, Duke of Saxe-Eisenach13 Apr 1662colspan="2" align="center"| 17 Apr 169227 Apr 16949 Sep 1696align="center"| John George IV
Christiane Eberhardine
Queen of Poland
80pxChristian Ernest,
Margrave of Bayreuth
29 Dec 167120 Jan 169327 Apr 1694colspan="2" align="center"| 4 Sep 1727align="center"| Frederick Augustus I
Maria Josepha
Queen of Poland
80pxEmperor Joseph I8 Dec 169920 Aug 17191 Feb 1733colspan="2" align="center"|17 Nov 1757align="center"| Frederick Augustus II
Maria Antonia Walpurgis Symphorosa80pxEmperor Charles VII18 July 172420 Jun 17475 Oct 176317 Dec 176323 Apr 1780align="center"| Frederick Christian
Maria Amalia Augusta80pxFrederick Michael
of Zweibrücken-Birkenfeld
10 May 1752align="center" colspan="2"| 29 January 176920 Dec 1806
became Queen of Saxony
15 November 1828align="center"| Frederick Augustus III
NameImageFatherBornMarriedBecame ElectressCeased to be ElectressDiedHusband

=Electresses of Brandenburg=

{{see also|List of consorts of Brandenburg}}

class="wikitable"
NameImageFatherBornMarriedBecame
Electress
Ceased to
be Electress
DiedHusband
colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Wittelsbach Dynasty
CunigundeCasimir III of Poland1334-51 Jan 13521356align=center colspan="2"| 1357align=center rowspan="2"| Louis
IngeborgAlbert II, Duke of Mecklenburg1340align=center colspan="2"| 15 Feb 136017 May 13651395
Catherine80pxEmperor Charles IV19 Aug 1342align=center colspan="2"| 19 Mar 1366137326 Apr 1395align=center| Otto
colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Luxemburg Dynasty
JoanAlbert I, Duke of Bavaria136229 Sep 13701373137831 Dec 1386align=center| Wenceslaus
Mary80pxLouis I of Hungary1371align=center colspan="2"| Oct 1385138817 May 1395align=center| Sigismund
AgnesBolko II of Opole1360?1374138818 Jan 14111413?align=center| Jodocus
Barbara80pxHermann II, Count of Celje1390–13951406–140818 Jan 141130 Apr 141511 Jul 1451align=center| Sigismund
colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Hohenzollern Dynasty
ElizabethFrederick, Duke of Bavaria138318 Sep 140130 Apr 141520 Sep 144013 Nov 1442align=center| Frederick I
CatherineFrederick I, Elector of Saxony1421colspan="2" align=center| 11 June 144110 Feb 147023 Aug 1476align=center| Frederick II
AnneFrederick II, Elector of Saxony7 Mar 143712 Nov 145810 Feb 147011 Mar 148631 Oct 1512align=center| Albert III
MargaretWilliam III, Duke of Luxembourg144925 Aug 147611 Mar 14869 Jan 149913 Jul 1501align=center| John Cicero
ElizabethJohn of Denmark24 Jun 148510 Apr 15029 Jan 149911 Jul 153510 Jun 1555align=center| Joachim I Nestor
Hedwig80pxSigismund I of Poland15 Mar 1513align=center colspan="2"| 1 Sep 15353 Jan 15717 Feb 1573align=center| Joachim II Hector
SabinaGeorge of Ansbach12 May 152912 Feb 15483 Jan 1571align=center colspan="2"| 2 Nov 1575align=center rowspan="2"| John George
ElizabethJoachim Ernest of Anhalt-Dessau15 Sep 1563align=center colspan="2"| 6 Oct 15778 Jan 15988 Nov 1607
CatherineJohn, Margrave of Brandenburg-Küstrin10 Aug 15498 Jan 15708 Jan 1598align="center" colspan="2"| 10 Oct 1602align=center rowspan="2"| Joachim Frederick
Eleanorrowspan="2"|Albert Frederick, Duke of Prussia21 Aug 1583align="center" colspan="2"|2 Nov 1603align="center" colspan="2"| 9 Apr 1607
Anne3 Jul 157630 Oct 159418 Jul 160823 Dec 161930 Aug 1625align=center| John Sigismund
Elizabeth CharlotteFrederick IV, Elector Palatine19 Nov 159724 Jul 161623 Dec 16191 Dec 164026 Apr 1660align=center| George William
Louise Henriette
Duchess of Prussia
80pxFrederick Henry, Prince of Orange7 Dec 1627align="center" colspan="2"|7 Dec 1646align="center" colspan="2"| 18 Jun 1667align="center" rowspan="2"|Frederick William I
Sophia Dorothea
Duchess of Prussia
80pxPhilip of Holstein28 Sep 1636align="center" colspan="2"|14 Jun 166829 Apr 16886 Aug 1689
Sophia Charlotte
Queen in Prussia
80pxErnest Augustus, Elector of Hanover30 Oct 16688 Oct 168429 Apr 1688align="center" colspan="2"| 1 Feb 1705align="center" rowspan="2"|Frederick III (I)
Sophia Louise
Queen in Prussia
80pxFrederick, Duke of Mecklenburg-Schwerin6 May 1685align=center colspan="2"| 28 Nov 170825 Feb 171329 Jul 1735
Sophia Dorothea
Queen in Prussia
80pxGeorge I of Great Britain16 Mar 168728 Nov 170625 Feb 171331 May 174028 Jun 1757align=center| Frederick William II (I)
Elizabeth Christine
Queen of Prussia
80pxFerdinand Albert II of Brunswick8 Nov 171512 Jun 173331 May 174017 Aug 178613 Jan 1797align=center| Frederick IV (II)
Frederica Louise
Queen of Prussia
80pxLudwig IX of Hesse16 Oct 175114 Jul 176917 Aug 178616 Nov 179725 Feb 1805align=center| Frederick William III (II)
Louise Augusta Wilhelmina Amalie
Queen of Prussia
80pxCharles II of Mecklenburg-Strelitz10 Mar 177624 Dec 179316 Nov 179718069 Jul 1810align=center| Frederick William IV (III)
NameImageFatherBornMarriedBecame
Electress
Ceased to
be Electress
DiedHusband

=Electresses Palatine (junior line)=

{{see also|List of Rhenish consorts}}

class="wikitable"

!Name !! Image !! Father !!Born !!Married !!Became
Electress !!Ceased to
be Electress !!Died !!Husband

colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|Line of Simmern
Charlotte80pxWilliam V, Landgrave of Hesse-Kassel20 Nov 1627align=center colspan="2"| 22 Feb 165014 Apr 165726 Mar 1686align="center" |Charles I Louis
Wilhelmina Ernestine80pxFrederick III of Denmark20 Jun 165020 Sep 167128 Aug 168026 May 168522 Apr 1706align="center"|Charles II
colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|Line of Neuburg
Elizabeth Amalia Magdalena80pxGeorge II, Landgrave of Hesse-Darmstadt20 Mar 16353 Sep 165326 May 16852 Sep 16904 Aug 1709align="center"|Philip William
Anna Maria Luisa80pxCosimo III de' Medici, Grand Duke of Tuscany11 Aug 1667align="center" colspan="2"|5 Jun 16918 Jun 171618 Feb 1743align="center"|John William
colspan="10" bgcolor=#FFDEAD align="center"|Line of Sulzbach
Elizabeth Maria Augusta80pxJoseph Charles Emmanuel, Prince of Palatinate-Sulzbach17 Jan 172117 Jan 174231 Dec 174230 Dec 1777
became Electress of Bavaria
17 Aug 1794align="center"|Charles IV Theodore
NameImageFatherBornMarriedBecame
Electress
Ceased to
be Electress
DiedHusband

=Electresses of Bavaria=

{{see also|List of Bavarian consorts}}

class="wikitable"

!Name !! Image !! Father !!Born !!Married !!Became
Electress !!Ceased to
be Electress !!Died !!Husband

colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Wittelsbach Dynasty
Elisabeth RenataCharles III, Duke of Lorraine9 Oct 15746 Feb 159523 Feb 1623align=center colspan="2"|4 Jan 1635rowspan="2"|Maximilan I
Maria Anna80pxEmperor Ferdinand II13 Jan 1610align=center colspan="2"|15 Jul 163527 Sep 165125 Sep 1665
Henriette Adelaide80pxVictor Amadeus I, Duke of Savoy6 Nov 16368/11 Dec 165027 Sep 1651colspan="2" align="center"| 13 Jun 1676Ferdinand Maria
Maria Antonia80pxEmperor Leopold I1669colspan="2" align=center| 15 Jul 1685colspan="2" align=center| 24 Dec 1692rowspan="2"| Maximilian II
Teresa Kunegunda80pxJohn III of Poland4 Mar 1676colspan="2" align=center| 2 Jan 169526 Feb 172610 Mar 1730
Maria Amalia
Holy Roman Empress 1742–1745
80pxEmperor Joseph I22 Oct 17015 Oct 172226 Feb 172620 Jan 174511 Dec 1756Charles Albert
Maria Anna Sophia80pxAugustus III of Poland29 Aug 1728align=center colspan="2" | 9 Jul 174730 Dec 177717 Feb 1797Maximilian III
Elizabeth Maria Augusta80pxJoseph Charles of Sulzbach17 Jan 172117 Jan 174230 Dec 1777align=center colspan="2" | 17 Aug 1794rowspan="2"|Charles Theodore
Maria Leopoldine of Austria-Este80pxFerdinand of Austria10 Dec 1776align=center colspan="2"|15 Feb 179516 Feb 179923 Jun 1848
Frederica Caroline Wilhelmina80pxCharles Louis of Baden13 Jul 17769 Mar 179716 Feb 17991 Jan 1806
became Queen of Bavaria
13 Nov 1841Maximilian IV

=Electresses of Hanover=

{{see also|List of Hanoverian consorts}}

class="wikitable"

!Name !! Image!! Father !!Born !!Married !!Became
Electress !!Ceased to
be Electress !!Died !!Husband

colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Hanover
Sophia80pxFrederick V, Elector Palatine14 Oct 163030 Sep 1658169223 Jan 16988 Jun 1714Ernest Augustus
Wilhelmina Charlotte Caroline
Queen of Great Britain
80pxJohn Frederick, Margrave of Ansbach1 Mar 168322 Aug 170511 Jun 1727align=center colspan="2"| 20 Nov 1737George II
Sophia Charlotte
Queen of Great Britain
80pxCharles Louis Frederick of Mecklenburg-Strelitz19 May 1744align=center colspan="2"| 8 Sep 176112 Oct 1814
became Queen of Hanover
17 Nov 1818George III

=Electresses of Württemberg and Hesse=

{{see also|List of consorts of Württemberg|List of Hessian consorts}}

class="wikitable"

!Name !! Image!! Father !!Born !!Married !!Became
Electress !!Ceased to
be Electress !!Died !!Husband

colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Württemberg
Charlotte Augusta Matilda80pxGeorge III of the United Kingdom29 Sep 176618 May 179725 February 18031 Jan 1806
became Queen of Württemberg
5 Oct 1828Frederick I
colspan="9" bgcolor=#FFDEAD align=center| Hesse
Wilhelmina Caroline80pxFrederick V of Denmark10 July 17471 Sep 17641803colspan="2" align="center"|14 Jan 1820William I
Augusta Christina Frederica80pxFrederick William II of Prussia1 May 178013 Feb 179727 Feb 1821colspan="2" align="center"| 19 Feb 1841William II

Morganatic spouses of Electors

class="wikitable"

!Name !! Father !!Born !!Married !!Died !!Husband

Clara Tott??align=center| 147129 Apr 1520align="center"|Frederick I, Elector Palatine
Maria Susanna Loysa, RaugravineChristoph Martin von Degenfeld28 Nov 1634align=center |6 Jan 1658align=center | 18 Mar 1677align="center" rowspan="2"|Charles I Louis, Elector Palatine
Elizabeth Höllander von Bernau?1659align=center |11 Dec 1679align="center"| 8 Mar 1702
Violante Maria Theresa, Countess of Thurn and TaxisCount Philipp-Wilhelm of Thurn and Taxis1 Apr 1683align=center | 1729align=center| 2 Nov 1734align="center"|Charles III Philip, Elector Palatine
Louise Caroline, Countess of HochbergLudwig Heinrich Philipp Geyer von Geyersberg26 May 176824 Nov 178723 Jun 1820align="center"|Charles Frederick of Baden
Emilie Ortlöpp, Countess of ReichenbachJohann Christian Ortlöpp13 May 1791align="center" | 8 July 1841align="center" | 12 Feb 1843align="center" rowspan="2"| William II, Elector of Hesse
Caroline of Berlepsch, Baroness of BergenHermann Ludwig von Berlepsch1820align="center" |28 Aug 18431877
Gertrude, Princess of HanauJohann Gottfried Falkenstein180526 June 18311882align="center"| Frederick William, Elector of Hesse

Notes

{{reflist}}

{{Electresses of Bavaria}}

{{Authority control}}