Legio VI Victrix

{{short description|Roman legion}}

{{Use dmy dates|date=April 2022}}

{{Infobox military unit

|unit_name=Legio VI Victrix

|image=Roman Empire 125.png

|image_size=300px

|caption=Map of the Roman empire in AD 125, under emperor Hadrian, showing the LEGIO VI VICTRIX, stationed on Eboracum (York, England), in Britannia province, from AD 119 until the 4th century

|dates= 41 BC to after 2nd century

|country= Roman Republic and Roman Empire

|type= Roman legion (Marian)

|role= Infantry assault (some cavalry support)

|size= Varied over unit lifetime.

|garrison= Perusia (41 BC)

|ceremonial_chief=

|nickname= Victrix, "Victorious"

|patron=

|motto=

|colors=

|march=

|mascot=

|battles=Perusia (41 BC)
Cantabrian wars (29–19 BC)

|notable_commanders= Galba

|anniversaries=

}}

{{RomanMilitary}}

Legio VI Victrix ("Victorious Sixth Legion") was a legion of the Imperial Roman army founded in 41 BC by the general Octavian (who, as Augustus, later became Rome's first emperor). It was the twin legion of VI Ferrata and perhaps held veterans of that legion, and some soldiers kept to the traditions of the Caesarian legion.

In Republican service

The legion saw its first action in Perusia in 41 BC. It also served against Sextus Pompeius, who occupied Sicily and made threats to discontinue sending grain to Rome. In 31 BC the legion fought in the Battle of Actium against Mark Antony.

In Imperial service

=VI ''Victrix'' in Spain=

The legion took part in the final stage of the Roman conquest of Hispania, participating in Augustus' major war against the Cantabrians, from 29 BC to 19 BC,{{cite book |last=Rabanal Alonso |first=Manuel Abilio (coord.) |date=1999 |title=La Historia de León, Vol. 1: Prehistoria y Edad Antigua |url=http://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=515838 |language=es |page=133 |publisher=Universidad de León |isbn=84-7719-817-9 |access-date=18 November 2013}} that brought all of the Iberian Peninsula under Roman rule.

The legion stayed in Spain for nearly a century and received the surname Hispaniensis, founding the city of Legio (modern-day León).{{cite book |last=Rabanal Alonso |first=Manuel Abilio (coord.) |date=1999 |title=La Historia de León, Vol. 1: Prehistoria y Edad Antigua |url=http://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=515838 |language=es |page=189 |publisher=Universidad de León |isbn=84-7719-817-9 |access-date=18 November 2013}} Soldiers of this unit and X Gemina numbered among the first settlers of Caesaraugusta, what became modern-day Zaragoza. The cognomen Victrix (Victorious) dates back to the reign of Nero. But Nero was unpopular in the area, and when the governor of Hispania Tarraconensis, Galba, said he wished to overthrow Nero, the legion supported him and he was proclaimed Emperor in the VI Victrix legionary camp. Galba created VII Gemina and marched on Rome, where Nero killed himself.

=VI ''Victrix'' in Germany=

For a brief period (approximately 110 AD to 119), the legion was stationed along the Rhine river in the province of Germania Inferior.

=VI ''Victrix'' in Britain=

File:Romanwallinscotl00macduoft raw 0371Braidfield.png on the Antonine Wall{{cite web|title=Distance Slab of the Sixth Legion, Duntocher|date=28 May 2015 |url=https://vimeo.com/129135898|access-date=14 November 2017}}]]

File:RIB 1137 - Sextus Calpurnius Agricola - VI Victrix.jpg by a vexillatio of the VIth, (Corbridge, Northumberland, 162–168).]]

File:Whitley Castle Hercules Altar Sopwith 1833.jpg, naming Gaius Vitellius Atticanus, Centurion of the Legio VI Victrix, at Whitley Castle (Epiacum) in southern Northumberland. Illustration by Thomas Sopwith, 1833. The altar is now in Bedford Museum.]]

In 119, Hadrian relocated the legion to northern Britannia, to assist those legions already present in quelling the resistance there. Victrix was key in securing victory, and would eventually replace the diminished IX Hispana at Eboracum.{{cite journal |last1=Nitze |first1=William A. |title=Bedier's Epic Theory and the "Arthuriana" of Nennius |journal=Modern Philology |date=August 1941 |volume=39 |issue=1 |pages=1–14 |jstor=434162 |doi=10.1086/388502|s2cid=161408178 }} This states that VI Victrix was based at Eburacum (York). In 122 the legion started work on Hadrian's Wall which would sustain the peace for two decades.

Twenty years later, they helped construct the Antonine Wall and its forts such as Castlecary{{cite web|title=Castlecary|url=http://roman-britain.co.uk/places/castlecary.htm#rib2146|website=Roman Britain|access-date=28 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20180604200812/http://roman-britain.co.uk/places/castlecary.htm#rib2146|archive-date=4 June 2018|url-status=dead}} and Croy HillMontgomery, Alan (2022), Walking the Antonine Wall, Tippermuir Books Ltd., Perth, p. 148 {{isbn|978-1-913836-12-2}} but it was largely abandoned by 164. In 2020 a replica of the Eastermains stone was installed in Twechar. The original was found on Eastermains Farm (which adjoins Whitehill), west of Inchbelly Bridge, east of Kirkintilloch and is often associated with Auchendavy.{{cite web|title=OS 25 inch map 1892-1949, with Bing opacity slider|url=http://maps.nls.uk/geo/explore/#zoom=16&lat=55.9489&lon=-4.1313&layers=168&b=3|website=National Library of Scotland|publisher=Ordnance Survey|access-date=12 October 2017}} It has been scanned and a video produced.{{cite web|title=Distance Slab of the Sixth Legion, Eastermains|date=30 March 2017 |url=https://vimeo.com/210768518|access-date=14 November 2017}} It is similar to two other distance slabs of the Sixth Legion on the Antonine Wall.{{cite news |last1=Sabljak |first1=Ema |title=Rediscovering the Antonine Wall £2.1m project makes mark |url=https://www.glasgowtimes.co.uk/news/18964474.rediscovering-antonine-wall-2-1m-project-makes-mark/ |agency=Glasgow Evening Times |date=26 December 2020}}{{cite news |last1=Mitchell |first1=Jenness |title=Roman replica takes pride of place near Antonine Wall site |url=https://news.stv.tv/west-central/roman-replica-takes-pride-of-place-near-antonine-wall-site?top |agency=STV news |date=28 December 2020}}

In 175, the Roman emperor, Marcus Aurelius, defeated the Iazyges tribe of Sarmatians. He took them into Roman service and settled 5,500 of them in Britain; it has been claimed without evidence and contrary to legionary recruitment practices that some were assigned to Legio VI Victrix based in York. The only detachment attested in Britain is a unit at Ribchester, south of Lancaster. Less certain is evidence from Bainesse, near Catterick, where lost tiles apparently stamped BSAR may be evidence for the presence of a Sarmatian unit there.

Legio VI was awarded the honorary title "Britannica" by Commodus in AD 184 following his own adoption of the title. The date of the award of the Britannica cognomen to Legio VI Victrix, 2006, Peter Warry https://www.academia.edu/38754312

In 185, the British legions mutinied and put forward one legate Priscus, a commander of their own (about whom little other information is known, but possibly Caerellius Priscus), to replace the unpopular Emperor Commodus, but the former declined. The mutiny was suppressed by Pertinax, who would later become emperor himself after Commodus was murdered.

The large fort at Carpow in Scotland was occupied from about 184 by Legio VI who completed the fort with the principia and praetorium which they roofed with tiles bearing their new cognomen.The date of the award of the Britannica cognomen to Legio VI Victrix, 2006, Peter Warry https://www.academia.edu/38754312

The Legate of the legion in the late second century, Claudius Hieronymianus, dedicated a temple to Serapis in Eboracum in advance of the arrival of Septimius Severus in AD208.De la Bedoyere, G. 2002. Gods with Thunderbolts: Religion in Roman Britain. Tempus, Stroud. pp174.

An altar to Hercules was dedicated by Gaius Vitellius Atticianus, Centurion of the Legio VI Victrix, at Whitley Castle (Epiacum), illustrated above left.{{cite book | author=Robertson, Alastair F. | title=Whitley Castle; Epiacum: A Roman Fort near Alston in Cumbria | edition=3rd | year=2007 | pages=22–23 | publisher=Hundy | isbn=978-0-954-73394-0}}

{{clear}}

Attested members

class="wikitable sortable"
style="vertical-align: top;"

! Name

! Rank

! Time frame

! Province

! Source

Marcus Pompeius Macrinus Neos TheophanesRené Hodot, [https://www.jstor.org/stable/20185691 "La grande inscription de M. Pompeius Macrinus à Mytilène"], Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 34 (1979), pp. 221-237

| legatus legionis

| between 100 and 110

| Germania Inferior

| {{CIL|14|3599}}

Publius Tullius VarroAnthony Birley, The Fasti of Roman Britain (Oxford: Clarendon Press, 1981), p. 239

| legatus legionis

| 118

| Britannica

| {{CIL|10|3364}}

Lucius Valerius PropinquusBirley, Fasti of Roman Britain, pp. 240f

| legatus legionis

| c. 120

| Britannica

| {{CIL|2|6084}}

Lucius Minicius Natalis Quadronius Verus

| legatus legionis

| c. 130

| Britannica

| {{CIL|14|3599}}

Publius Mummius Sisenna Rutilianus

| legatus legionis

| c. 135

| Britannica

| {{CIL|14|3601}}

Quintus Antonius IsauricusBirley Anthony R. 21. Antoninus Pius’ Guard Prefect Marcus Gavius Maximus with an Appendix on new evidence for the Fasti of Britain under Antoninus. "The Antonine Wall: Papers in honour of Professor Lawrence Keppie", eds. David J. Breeze and William S. Hanson (Oxford, 2020), p. 326

| legatus legionis

| Late 140s

| Britannica

| {{CIL|7|233}}

Lucius Junius Victorinus Flavius CaelianusBirley, Fasti of Roman Britain, p. 254

| legatus legionis

| 150s

| Britannica

|

Quintus Camurius Numisius JuniorBirley, Fasti of Roman Britain, pp. 254-256

| legatus legionis

| 155-158

| Britannica

| {{CIL|11|5670}}

Claudius HieronymianusBirley, Fasti of Roman Britain, p. 264

| legatus legionis

| between 190 and 212

| Britannica

| {{CIL|7|240}}

Gaius Minicius Italus

| tribunus angusticlavius

| c. 80

| Hispania Tarraconensis

| {{CIL|8|875}} = ILS 1374; {{CIL|3|12053}}

Marcus Macrinius Avitus Catonius Vindex

| tribunus angusticlavius

| 160s

| Britannica

| {{CIL|6|1449}}

Publius Helvius Pertinax

| tribunus angusticlavius

| 170s

| Britannica

|

Lucius Funisulanus Vettonianus

| tribunus laticlavius

| c. 58

| Hispania Tarraconensis

| {{CIL|3|4013}}; {{CIL|11|571}}

Gaius Calpetanus Rantius Quirinalis Valerius Festus

| tribunus laticlavius

| c. 60

| Hispania Tarraconensis

| {{CIL|5|531}} = ILS 989

Marcus Pontius LaelianusBirley, Fasti of Roman Britain, pp. 273f

| tribunus laticlavius

| 122-124?

| Britannica

| {{CIL|6|1497}}

Quintus Licinius Silvanus Granianus Quadronius ProculusBirley, Fasti of Roman Britain, p. 274

| tribunus laticlavius

| 120s

| Britannica

| {{CIL|2|4609}}

Aulus Titius Severus

| centurio

| 89-122

| Germania Inferior

| {{CIL|13|8174}}

Epigraphic inscriptions

File:Victory_inscription.JPG, dating to AD 50–60]]

  • - Dis Manibus Gai Iuli Galeria tribu Caleni Lugduno veterani ex legione VI Victrice Pia Fideli heres a se memoriae fecit. Lincoln (Lindum), U.K. RIB 252 = CIL VII 182.
  • - Dis Manibus sacrum Nig̣ṛiṇae vixit annos XXXX Aurelius Casitto legionis VI Victricis Piae Fidelis curavit. Great Chesters (Aesica), U.K. RIB 1746 = CIL VII 740.
  • - Dis Manibus Titi Flavi Flavini legionis VI Victricis Classicius Aprilis heres prius quam obiret fieri iussit. York (Eboracum), U.K. RIB 675.
  • - Dis Manibus Lucius Bebius Augusta (tribu) Crescens Vindelicum miles legionis VI Victricis Piae Fidelis annorum XLIII stipendiorum XXIII heres amico faciendum curavit. York (Eboracum), U.K. RIB 671.
  • - Dis Manibus Flaviae Augustinae vixit annos XXXVIIII menses VII dies XI filius Saenius Augustinus vixit annum I dies III vixit annum I menses VIIII dies V Gaius Aeresius Saenus veteranus legionis VI Victricis coniugi carissimae et sibi faciendum curavit. York (Eboracum), U.K. RIB 685 = CIL VII 245.
  • - Dis Manibus Gaius Iulius Gai filius colonia Flavia Ingenuus miles legionis VI Victricis Piae Fidelis. High Rochester (Bremenium), U.K. RIB 1292 = CIL VII 1057.
  • - Dis Manibus Flavius Agricola miles legionis VI Victricis vixit annos XLII dies X Albia Faustina coniugi inconparabili faciendum curavit. London (Londinium), U.K. CIL V 25.
  • -Lucio Pompeio Luci filio / Quirina (tribu) Faventino / praefecto cohortis VI Asturum / tribuno militum legionis VI Victricis (...). Astorga (Asturica), Spain. CIL II 2637 = AE 1966, 187.
  • - Lucius Valerius Silvanus / miles legionis VI Victricis / Deo Turiaco / votum solvit libens merito. Porto (Portus), Portugal. CIL II 2374 = AE 1959, 103. ·
  • - Titus Pompeius Titi filius / Tromentina (tribu) / Albinus domo Vienna / IIvir tribunus militum legionis VI Victricis'. Mérida (Emerita Augusta), Spain. AE 2002, 929.
  • - Dis Manibus sacrum Gaius Iulius Severus veteranus legionis VI Victricis annorum LXI Iulia Danae liberta ex testamento (...).Mérida (Emerita Augusta), Spain. CIL II 490.
  • - Marcus Tavonius / Marci filius / Romilia (tribu) / Firmus domo Ateste / miles legionis VI Victricis (...). Mérida, Spain. Museo Nacional de Arte Romano - Mérida.
  • - Dis Manibus sacrum / Gaius Iulius Severus / veteranus legionis VI Victricis / annorum LXI / Iulia Danae liberta ex testamento (...). Mérida, Spain. CIL II 490.
  • - Dis Manibus sacrum Lucius Maelonius Aper veteranus legionis VI Victricis {{lang|la|italic=no|Piae Fidelis annorum LXX militavit beneficiarius}} (...). Mérida, Spain. CIL II 491.
  • - Dis Manibus sacrum / Lucius Maelonius Aper / veteranus legionis VI Victricis {{lang|la|italic=no|Piae Fidelis annorum LXX / militavit beneficiarius}} (...). Mérida, Spain. CIL II 491.
  • - Legio VI victrix. Moers, Nordrhein-Westfalen. AE 2005, 1069b.
  • - Lucius Helvius Luci filius / Papiria tribu / Rebilus Augustanus / veteranus legionis VI Victricis. Mérida, Spain. AE 2006, 616.

See also

References

{{Reflist}}